Η διαμόρφωση ενός κοινού νομικού πλαισίου για την ρύθμιση της αγοράς των διαδικτυακών τυχερών παιχνιδιών είναι μια από τις προκλήσεις που δυσκολεύονται να λύσουν τόσο οι εθνικές κυβερνήσεις εντός της ευρωζώνης, όσο και η ίδια η Κομισιόν. 

Στην Ελλάδα, αν και έχουν γίνει κινήσεις για τη νομοθέτηση και έχει θεσπιστεί ο σχετικός νόμος, οι φήμες θέλουν την Κομισιόν να μας δίνει ξανά “κόκκινη κάρτα” και να μπλοκάρει τις κινήσεις της ελληνική κυβέρνησης.

Την ίδια ώρα, οι εταιρίες που δραστηριοποιούνται στο χώρο του online στοιχήματος, παιχνιδιών καζίνο και πόκερ, διαμαρτύρονται τόσο για τις εθνικές νομοθεσίες, όσο και για την αδυναμία της ΕΕ να επιβάλλει μια από τις στοιχειώδεις αρχές του Ευρωπαϊκού Δικαίου, που είναι η ελεύθερη διακίνηση προϊόντων και υπηρεσιών εντός της ευρωζώνης.

Στο στόχαστρο της κριτικής των εταιριών βρέθηκε και το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης, που δημοσιεύθηκε από την EGBA τον προηγούμενο μήνα. Η επιτροπή πήρε ούτε λίγο, ούτε πολύ, σχεδόν τρία χρόνια, διαβουλεύσεων, έρευνας και συζητήσεων με ειδικούς στην αγορά τυχερών παιχνιδιών, πριν καταλήξει στο Σχέδιο Δράσης, με την ελπίδα ότι θα αποτελέσει τον ακρογωνιαίο λίθο της νομοθεσίας των κρατών-μελών.

Ένα τέτοιο έγγραφο-πυξίδα στην περίπλοκη περίπτωση του διαδικτυακού τζόγου χρειαζόταν τώρα περισσότερο από ποτέ, αφού είναι μια περίοδος στην οποία εγείρονται νομικά θέματα και σε άλλες χώρες (εκτός από την Ελλάδα), με την ασφάλεια των παικτών, τις αντιδράσεις των επίγειων καζίνο, αλλά και τις ανάγκες των κρατών για φορολογικά έσοδα από αυτή την αγορά, να είναι τα μερικά από τα σημεία-κλειδιά των αντιπαραθέσεων.

Πολύ σύντομα όμως έγινε αντιληπτό ότι το κείμενο που δημοσίευσε η EGBA αφορούσε πολύ περισσότερο το ...σχεδιασμό και πολύ λιγότερο τη δράση! Τι θέλουμε να πούμε;

Καταρχάς, στον πρόλογο του κειμένου γίνεται απόλυτα σαφές ότι “δεν φαίνεται βέλτιστο σε αυτή τη φάση να προταθεί συγκεκριμένη ευρωπαϊκή νομοθεσία γι αυτό τον τομέα”. Έτσι τίθεται ο τόνος όλου του κειμένου, παρόλο που σε επόμενο μέρος του ξεκαθαρίζεται ότι “δεν είναι δυνατόν τα κράτη-μέλη να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά αυτές τις προκλήσεις (σ.σ. εννοεί της ανάπτυξης στο χώρο του διαδικτυακού τζόγου) από μόνα τους και να παράσχουν ως μονάδες υπηρεσίες διαδικτυακού τζόγου επακρώς νομοθετημένες και επαρκώς ασφαλείς”.

Με άλλα λόγια, η Ευρωπαϊκή Ένωση λέει στις χώρες ότι δεν μπορούν από μόνες τους να λύσουν το νομοθετικό κενό, ενώ την ίδια ώρα ανακοινώνει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει ευρωπαϊκή νομοθεσία που θα επιλύει το πρόβλημα.

Το πιο κοντινό πράγμα που έχουμε σε νομοθεσία αυτή τη στιγμή, είναι το ίδιο το Σχέδιο Δράσης.

Στο πρώτο μέρος του Σχεδίου, γίνεται λόγος για τις εθνικές νομοθετικές πρωτοβουλίες και την εναρμόνισή τους με το Ευρωπαϊκό Δίκαιο: “Εθνικοί νόμοι που απαγορεύουν την παροχή υπηρεσιών τζόγου σε εταιρίες που εδρεύουν σε άλλα κράτη-μέλη, περιορίζουν την ελευθερία των πολιτών τους να απολαμβάνουν, μέσω ίντερνετ, υπηρεσίες από άλλα κράτη-μέλη. Επίσης, περιορίζουν την ελευθερία των παρόχων που εδρεύουν σε άλλα κράτη-μέλη να παρέχουν αυτές τις υπηρεσίες”.

Η γλώσσα εδώ είναι σαφής – και το συγκεκριμένο απόσπασμα μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, δεδομένου ότι πλησιάζει η 5η Δεκεμβρίου και προθεσμία που έδωσε η ελληνική κυβέρνηση στις εταιρίες για να αποσυρθούν από την ελληνική αγορά, λήγει. Ήδη ακούγονται φήμες ότι η Κομισιόν θα αντιδράσει σε αυτό το ελληνικό τελεσίγραφο – και είναι σαφές από το απόσπασμα του Σχεδίου Δράσης ότι έχει το νομικό έδαφος για να το κάνει.

Σύμφωνα όμως με το ίδιο απόσπασμα, εξίσου παράνομες είναι (για παράδειγμα) και οι Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία, που επιτρέπουν μεν το online πόκερ, έχουν ωστόσο δημιουργήσει εθνικά pool, και επομένως αποκλείουν τη χρήση και διάθεση υπηρεσιών.

Όπως καταλαβαίνει κανείς εύκολα, οι εταιρίες έχουν αντιδράσει ιδιαίτερα θετικά στην προοπτική να εφαρμοστεί αυτό το μέρος του Σχεδίου. Και το κείμενο συνεχίζει, προσπαθώντας να κλείσει το “παραθυράκι” που επιτρέπει στα κράτη-μέλη να ξεφεύγουν από την ευρωπαϊκή νομοθεσία: κατά κανόνα, τα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα, εφόσον παραβάλλονται σημαντικοί λόγοι εθνικού συμφέροντος, να μην συμμορφωθούν με το ευρωπαϊκό δίκαιο.

Μέχρι στιγμής οι χώρες που δεν έχουν συμμορφωθεί και εναντίον των οποίων εκκρεμούν ενστάσεις της Κομισιόν περιλαμβάνουν, εκτός από την Ελλάδα, τις Φιλανδία, Ουγγαρία, Ολλανδία, Σουηδία και Γερμανία.

Και τι θα συμβεί με αυτές; Το λεκτικό του Σχεδίου είναι ιδιαίτερα επιεικές, αφού χρησιμοποιούνται ρήματα όπως το “ζητείται”, “προωθείται” και “προβάλλεται”, Για παράδειγμα, δεν ζητείται από τα κράτη-μέλη (π.χ.) να λάβουν μέτρα, τους ζητείται να διερευνήσουν τις αγορές και να συλλέξουν στοιχεία, ή να προωθήσουν την εκπαίδευση σε θέματα οικονομικού εγκλήματος (όπως το ξέπλυμα μαύρου χρήματος).

Δύο είναι οι πιο ουσιαστικές δράσεις που προβλέπονται στο Σχέδιο: η πρώτη αφορά τη σύσταση μέσα στη χρονιά ομάδας εμπειρογνωμόνων, η οποία “θα διευκολύνει την ανταλλαγή εμπειριών στη νομοθεσία” ανάμεσα στα κράτη-μέλη. Βέβαια, στο πλαίσιο της δομής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτού του είδους οι ομάδες ειδικών, αν και πολύ συνηθισμένες, δεν έχουν ουσιαστικές εξουσίες, αλλά ο χαρακτήρας τους είναι περισσότερο συμβουλευτικός. Ο ρόλος της συγκεκριμένης ομάδας, σύμφωνα με το κείμενο, είναι να “βοηθήσει την ανάπτυξη ορθώς νομοθετημένου, πιο ασφαλούς τομέα διαδικτυακών παιχνιδιών στην ΕΕ, που θα βοηθήσει να απομακρυνθούν οι καταναλωτές από τα sites που λειτουργούν εκτός νομικού πλαισίου”.

Η δεύτερη δράση που αναφέρεται στο Σχέδιο είναι η δέσμευση της EGBA να αυξηθούν τα μέτρα κατά των οικονομικών εγκλημάτων. Φαίνεται ότι η κατάληξη σε αυτό το σημείο θα είναι ότι οι εταιρίες θα κληθούν να παράσχουν εγγυήσεις για την ασφάλεια των χρηστών, αλλά και για τη δυνατότητά τους να εξακριβώσουν την ταυτότητα των χρηστών.

Οι αναλυτές συμφωνούν ότι το Σχέδιο Δράσης δεν έλυσε κάποιο πρόβλημα, αλλά επί της ουσίας ανέβαλλε την αντιμετώπισή του για το επόμενο διάστημα, όταν η ΕΕ θα κληθεί να δώσει απαντήσεις στα συγκεκριμένα προβλήματα των αγορών.

Όσο όμως η Ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν ξέρει πώς να αντιμετωπίσει το θέμα του διαδικτυακού τζόγου, μπορούν να θεωρούνται τα όποια μέτρα λαμβάνουν οι εθνικές κυβερνήσεις οριστικά; Κάτι μας λέει ότι η αβεβαιότητα δε θα τελειώσει την 5η Δεκεμβρίου στην Ελλάδα, αλλά αντίθετα αυτό το σήριαλ θα έχει ακόμα πολλά επεισόδια...